Routekaart voor Raadsakkoorden
Op deze website vind je alle informatie voor gemeenteraden met een raadsakkoord of raadsprogramma
En voor mensen die de raad daarbij ondersteunen: griffiers, burgemeesters, gemeentesecretarissen (en wethouders), procesbegeleiders, ondersteuningsteams uit de gemeentelijke organisatie enz.
Wat is een raadsakkoord?
Alle manieren waarop gemeenteraden afspraken maken na de verkiezingen die niet een klassiek coalitieakkoord opleveren.
Na verkiezingen moeten twee dingen gebeuren: inhoudelijke programmering en collegevorming. Er moet een inhoudelijke agenda worden opgesteld, die de prioriteiten, keuzes en thema’s, en twistpunten, voor de komende periode opsomt. En er moet een college worden samengesteld dat als bestuur van de gemeente aan de slag gaat en als uitvoerende macht optreedt. De idee is dat in die beide delen de verkiezingsuitslag wordt recht gedaan.
Dat kan op verschillende manieren. We kennen allemaal de vorm van het traditionele coalitieakkoord. Dat is zó ingeburgerd dat we het woord ‘traditioneel’ vaak weglaten. Maar het kan ook op allerlei andere manieren. En het wordt ook in allerlei gemeenten anders gedaan.
Waarom zou je een raadsakkoord willen?
Je kunt om tal van redenen willen afwijken van het klassieke onderhandelingsproces. In de praktijk zien we een combinatie van onderstaande doelstellingen:
We willen de bestuurscultuur verbeteren en daarmee de kwaliteit van ons bestuur
We willen de samenleving betrekken; bij de bestuurlijke afspraken na de verkiezingen en in de rest van de bestuursperiode
We zoeken gezamenlijk commitment voor de bestuurlijke opgaven
We willen versplintering tegengaan
We willen meer legitimiteit voor onze besluiten en werken aan democratische kwaliteitsverbetering
We willen de positie van de volksvertegenwoordiging ten opzichte van het college versterken (dualisme)
We willen duidelijker maken voor inwoners hoe en op welke wijze en in welke volgorde en tijdsbestek we toewerken naar besluitvorming
Een raadsakkoord of raadsprogramma? In het lokale bestuur komen verschillende varianten van raadsakkoorden voor, en soms noemt een gemeenteraad het een raadsprogramma. Op deze website gebruiken we de term ‘raadsakkoord’.
Belangrijker dan de naam die je eraan geeft, is dat je als gemeente(raad) goed met elkaar praat over wat je bedoelt met die naam. Welke beelden roept ‘akkoord’ of ‘programma’ bij iedereen op, en is dat ook je bedoeling? Praat door over de behoeftes van iedereen en kies dan een passende naam waarvan iedereen begrijpt wat we daarmee bedoelen. Schrijf jullie eigen definitie.
“Het raadsakkoord kan een voedingsbodem zijn voor beter besturen. Maar het is geen snelle fiks voor verstoorde verhoudingen of politieke spelletjes. Ook met een raadsakkoord kun je elkaar een loer draaien als je dat per se wilt. Het succes van een raadsakkoord blijft afhankelijk van ieders gedrag. ”
6 Basisvarianten
De manier waarop je een raadsakkoord maakt en de vorm waarin je het akkoord zet, kun je passend maken op je doelstellingen. Grofweg komen er 6 basisvarianten in de praktijk voor. In de Routekaart voor Raadsakkoorden beschrijft Lianne van Kalken ze uitgebreid. Op deze site vind je een korte omschrijving.
De checklist
Met de checklist kun je snel inzicht krijgen in wat je voor en na verkiezingen kunt doen om het succes van een raadsakkoord in jouw gemeenteraad zo groot mogelijk te maken.
De 8 aspecten
De checklist is voor de korte klap. Wil je een gedegen aanpak maken, dan kun je je verder verdiepen in 8 aspecten van een goed (proces voor een) raadsakkoord.